Albanese cultuur leeft voort in Calabrië

Voor velen is Calabrië nog een onbekend deel van Italië. De regio komt wel in het nieuws maar dan negatief. Door de Ndrangheta, de maffia van Calabrië of door de hoge werkloosheid en slechte economie. Er valt echter ook veel positiefs te melden over het diepe zuiden van Italië.

Toen we ooit een rondrit maakten door de regio waren we gefascineerd door het verhaal van de Albanezen. De Arberesh zoals ze zich noemen, die zich 500 jaar terug vestigden in de regio en wiens taal en cultuur nog steeds voortleven.

Vroeger was de regio voor Noorderlingen praktisch onbereikbaar. Inmiddels vliegen de low-cost maatschappijen ook deze kant op. Bijvoorbeeld naar Lamezia Terme waar ze veel toeristen afleveren die vakantieparken in en rondom het mooie Tropea bezoeken.

De beroemde tekenaar Escher ging ons in de jaren 30 van de vorige eeuw al voor. Hij maakte lange wandeltochten en ook een houtsnede van het stadje Morano (nabij het in dit verhaal genoemde Civita) Wie de structuur van het stadje bekijkt ziet dat terug in het specifieke lijnenspel en het driedimensionale karakter van veel van zijn werk.

Naast het azuurblauwe zeewater en de historische stadjes is ook de geschiedenis van Calabrië bijzonder boeiend. Calabrië was namelijk een belangrijk centrum van de Griekse beschaving voor de opkomst van het Romeinse Rijk. Hier leefde bijvoorbeeld Pythagoras (van de stelling). Daarna kende de streek vele overheersers. Calabrië was vele jaren lang onderdeel van het Romeinse Rijk. Na het einde van het rijk was het onderdeel van het Byzantijnse Rijk en daarna kwamen Noormannen die het Koninkrijk Napels vormden. Dit koninkrijk zelf kende vele overheersers: De Habsburgse dynastieën van zowel Spanje als Oostenrijk; de Franse Bourbon dynastie en kort Napoleons Murat. Gedurende deze hele tijd bleef Calabrië een arme en uitgebuite regio. De Aspromonte, een bergachtige streek in centraal Calabrië, was het toneel van de beroemde slag van de Risorgimento (eenwording van Italië) waarin Garibaldi gewond raakte.

Het verhaal van de Albanezen in Calabrië

We overnachtten in het mooie plaatsje Civita, een Albanees bolwerk. In het dorp is direct duidelijk dat men zich met Albanië verbonden voelt. Dat begint al met het plaatsnaambord dat de Italiaanse en Albanese naam Çifti aangeeft (zie: eerste foto van dit artikel). De bewoners noemen het dorp ook wel de Adelaarshorst omdat het strategisch en hoog in de bergen verscholen ligt met een schitterend uitzicht over de omgeving. De naam is afgeleid van het Albanese woord ‘quift’, dat Adelaar betekent.

Verder zien we de Albanese vrijheidsstrijder Skanderberg op een grote muurschildering nabij het dorpsplein afgebeeld. Hij is de nationale held van de Albanezen die leefde in het begin van de 15e eeuw en die vooral bekendheid verwierf als bestrijder van het Ottomaanse indringers.

Aan de balkons hangt de Albanese vlag. Op straat horen we af en toe Italiaans maar ook een onverstaanbare taal die geen relatie met de romaanse talen lijkt te hebben. Dit is geen typisch Italiaans dorp, hier proeven we een eeuwenoude cultuur en zien we trotse inwoners die de eigen gebruiken al vele generaties lang hebben doorgegeven.

We wandelden door het dorp naar de toeristische attractie, de Raganellokloof. Onderdeel van wat men graag de Grand Canyon van Calabrië noemt. Onlangs kwam de kloof nog in het nieuws doordat er plots een storvloed aan water naar beneden kwam en toeristen, waaronder Nederlanders, moesten vluchten voor hun leven.

Als wij er zijn is er alleen de stilte. Een lange afdaling leidt ons naar een stukje pure natuur dat ontzag inboet. Tussen de honderden meters hoge wanden van de kloof stroomt een rivier waar we langzaam stroomopwaarts doorheen waden. Ondertussen nemen we frisse duik in het glasheldere bergwater dat gelukkig door de ondiepte en de zon lekker is opgewarmd.

Vanzelfsprekend is dit een paradijs voor sportieve bergsporters en wandelaars.
Het pad omhoog is pittig. Boven dineren we in restaurant Agora op het dorpsplein met Albanese en Calabrese specialiteiten. Bonensoep, geit en vleespiesjes.

Vanaf de 14 eeuw verlieten Albanezen massaal hun land uit angst voor de Turken, de Ottomaanse overheersers, maar ook door de armoede. Ze vestigden zich in Griekenland en Zuid-Italië, later ook in andere landen rondom de Middellandse Zee. In Calabrië worden de Albanezen de Arberesh genoemd, naar de naam van het Albanese volk van voor de Turkse overheersing.

Cultuur leeft voort

Civita is belangrijk want hier is ook het Museo Albanese van de Arberesh cultuur. In totaal bestaat de populatie uit zo’n 260.000 mensen verspreid over de zuidelijke regio’s Calabrië, Sicilië, Basilicata, Molise, Apulië en de Abruzzen.

Traditionele kledij

De cultuur leeft dus voort, uiteraard wel met Italiaanse invloeden. Zo wordt in februari net als overal in Italië het Carnaval gevierd maar dan wel met een Arberesh tintje. De Miss Arberesh verkiezing wordt in de plaats Spezzano Albaneze georganiseerd en de mensen hebben hun eigen kerken en er is een eigen songfestival.
Wereldwijde bekendheid kreeg recent de zangeres Gabriella (Lucia) Cilmi met haar hit Sweet about me.  De ouders van deze 21-jarige Australische die nu in Londen woont waren Arberesh uit Crotone, Calabrië.

De rode gebieden laten de Albanese gemeenschappen in Italië zien.

Calabrië heeft alles wat de echte Italië-liefhebber zoekt. Cultuur, natuur, goed eten maar ook  schitterende stranden. Het is bovendien  prima bereikbaar tegen scherpe vliegtarieven. Grote reisorganisaties bieden strandvakanties rond Tropea, bij een aantal Italiëspecialisten vindt u rondreizen door de regio.

Prosecco heuvels genomineerd voor werelderfgoed

Een belangrijk adviesorgaan van UNESCO heeft geadviseerd om de heuvels waarop de druiven voor de bekende bubbelwijn Prosecco worden geteeld in Conegliano en Valdobbiadene, te erkennen als ‘Cultureel landschap’ op de werelderfgoedlijst.

7 juli beslist UNESCO in Baku of dit vermaarde wijngebied daarwerkelijk op de lijst komt.

Er staan al zeven Italiaanse landschappen op de bekende lijst met een beschermde status.

  • De Amalfi kust
  • Porto Venere, Cinque Terre en de eilanden Palmaria, Tino en Tinetto
  • De Cilento streek en het Vallo di Diano Nationale Park met de archeologische opgravingen in Paestum en Velia en Certosa di Padula
  • De Sacri Monti van de regio Piedmonte en Lombardije
  • De Val d’Orcia in Toscane
  • De Medici villa’s en tuinen in Toscane
  • Het wijnlandschap van de Langhe-Roero en Monferrato in de regio Piemonte.
De Amalfi kust
Cinque terre

UNESCO WERELDERFGOEDLIJST ITALIË

Hier onder de lijst met alle Italiaanse Werelderfgoed locaties. Dé bucketlist voor de echte Italiëfan! Italië is overigens recordhouder met de meeste locaties van alle landen.

De Sassi en het park van de Rupestriaanse kerkMateraBasilicata
Het historisch stadscentrum van NapelsNapelsCampanië
Het Paleis van Caserta incl park, het Aquaduct van Vanvitelli en het San Leucio ComplexCastertaCampanië
De archeologische vondsten bij Pompei, Herculaneum en Torre AnnunziataPompeiCampanië
De Amalfische kuststreekTen westen van SalernoCampanië
Nationale parken Cilento en Vallo di Diano met archeologisch Paestum en Velia, en Kartuizerklooster van PadulaTen zuiden van AgripoliCampanië
Het historisch stadscentrum van UrbinoUrbinoDe marken
De longobarden in ItaliëCividale del Friuli, Brescia, Castelseprio, Spoleto, Campello sul Clitunno, Benevento, Monte Sant’AngeloDiverse regio’s
De renaissance stad Ferrara en de Po deltaFerraraEmilia romagna
Vroeg christelijke monumenten van RavennaRavennaEmilia romagna
De kathedraal, de Torre Civica en het Piazza Grande in ModenaModenaEmilia romagna
Archeologische opgravingen en Patriarchale Basiliek van AquileiaAquileiaFriuli-Venezia Giulia
Venetiaanse verdedigingswerkenoa in Palmanova Friuli-Venezia Giulia
Historisch centrum van Rome, de bezittingen van ‘de Heilige Stoel’RomeLazio
Villa AdrianaTivoliLazio
Villa d’EsteTivoliLazio
Etruskische begraafplaatsen van Cerveteri en Tarquinia.Cerveteri en TarquiniaLazio
Portovenere, Cinque Terre en de eilanden Palmaria, Tino and TinettoPortovenere en de kuststreek ten westenLigurië
Le Strade Nuove in Genua en de Palazzi dei RolliGenuaLigurië
Rotstekeningen in ValcamonicaValcamonicaLombardije
Kerk en Dominicaans convent van de Santa Maria delle GrazieMilaanLombardije
Mantova en SabbionateMantova en SabbionateLombardije
Rhätische spoorweg in de streek van Albula / BerninaTiranoLombardije
Crespi d’Adda, In 1877 gebouwd `voorbeeld` dorp voor arbeiders.Capriate San GervasioLombardije
Monte San GiorgioViggiu Lombardije
Piemontese wijngaarden van Langhe Roero en MonferratoPiemonte
Residenties van het Koninklijk Huis van SavoyeTurijnPiemonte
Ivrea, industriële stad van de 20e eeuwIvreaPiemonte
Heilige bergen (Sacri Monti) van Piemonte en Lombardije Piemonte en Lombardije
De Trulli in AlberobelloAlberobelloApulië (Puglia)
Castel del MonteCastel del Monte (Bari)Apulië (Puglia)
Su Nuraxi van BaruminiBaruminiSardinië
De archeologische vondsten bij AgrigentoAgrigentoSicilië
Villa Romana del CasaleEnnaSicilië
EtnaIn de buurt van CataniaSicilië
Eolische eilandenten noord-oosten van SiciliëSicilië
Laatbarokke steden in het Val di NotoZuidoost-SiciliëSicilië
Syracuse en de rotsnecropolis van PantalicaSortinoSicilië

Arabisch-Normandisch Palermo en de kathedralen van Cefalú en Monreale
Palermo/CefaluSicilië
12 Villa’s en 2 tuinen van de MediciToscaneToscane
Het historisch stadscentrum FlorenceFlorenceToscane
Piazza del DuomoPisaToscane
Het historisch stadscentrum  van San GimignanoSan GimignanoToscane
Het historisch stadscentrum van SienaSienaToscane
Val d’Orcia, Landschap ten zuiden van SienaSienaToscane
Het historisch stadscentrum PienzaPienzaToscane
De DolomietenTrentotrentino alto adige
Prehistorische paalwoningen in de (Italiaanse) AlpenNoordItalietrentino alto adige
Assisi, Sint-Franciscusbasiliek en overige Franciscaanse locatiesAssisiUmbrie
Venetië en de laguneVenezièVeneto
De stad Vicenza en de 24 villa’s van PalladioVicenzaVeneto
De botanische tuin van Padova  (Orto Botanico)PadovaVeneto
De stad VeronaVeronaVeneto

Loro Ciuffenna, Toscaanse parel in het landschap van Mona Lisa

Het bijna zesduizend zielen tellende dorpje Loro Ciuffenna in Toscane mag je met recht pittoresk noemen. Niet voor niets staat het op de lijst van mooiste dorpjes van Italië. Reden genoeg voor een tussenstop onderweg van Rome naar Florence om eens door de oude straatjes te dwalen want de Autogrills langs de autostrade hebben we ondertussen wel gezien.

Loro Ciuffenna ligt maar 10 minuten van de snelweg A1 die van Milaan tot Napels loopt en 52 kilometer van Florence. Even zetten we vraagtekens of we wel naar het juiste dorp rijden want de groezelige entree met bedrijventerreintjes is nou niet wat je bij een mooi dorp verwacht. Maar zoals in meer Italiaanse steden is er rond het centrum van alles bijgebouwd en met bestemmingsplannen, voor zover ze er al zijn, wordt dan op zijn ‘Italiaans’ omgegaan.

Eenmaal bij het centrum aangekomen moeten we nog even doorbijten maar dan komen we echt bij de hotspot. De brug over de rivier de Ciuffenna is dé plek voor het vakantiekiekje (zie foto boven) . Het fraaie dorp ontvouwt zich daar langs de kloof waardoor de rivier beneden stroomt. De gekleurde huizen zijn creatief gestapeld langs de steile helling en maken het plaatje compleet.

La Porta dell’orologio

Loro Ciuffenna is een dorp en daar is de sfeer ook naar. Haast lijkt er niet te zijn, de meestal oudere dorpsbewoners lopen hun rondje voor zover ze dat nog kunnen. Zo zal het 500 jaar geleden niet anders geweest zijn bedenken we. We lopen de stadspoort Porta dell’orologio onderdoor en komen uit bij de kerk van Santa Maria Assunta waar we een drieluik van Lorenzo di Bicci zien. Deze kerk werd al in 1275 genoemd. In het museum Venturino Venturi is ruimte voor werk van hedendaagse kunstenaars en voor sculpturen en tekeningen van naamgever van het museum, Venturino Venturi. Deze in Italië bekende kunstenaar werd in 1918 in Loro Ciuffenna geboren.

Molenaar Giuseppe Parigi

Molenaar Giuseppe Parigi en zijn zoon Fabrizio

De oudste watermolen van Toscane

Een van de pareltjes in het dorp is de oude watermolen, de oudste van Toscane en nog steeds in bedrijf. Meer dan 1000 jaar staat deze molen al koren, mais en kastanjes te malen. Molenaar Giuseppe Parigi en zijn zoon Fabrizio zetten vol passie de traditie voort. Het is de enige nog overgebleven molen, ooit waren er wel 14 vertelt Giuseppe ons. De Romeinen gebruikte deze manier van waterkracht al. Door de soms minder sterke stroom van de rivier en door de uitvinding van de stoommachine in de 19e eeuw, verdwenen ze bijna allemaal. De kracht van de waterstroom brengt een houten wiel met schoepen in beweging die op haar beurt weer de stenen laat draaien. Drie stenen malen ieder een eigen soort meel; mais, tarwe en kastanje. In de zomermaanden staat de deur vaak open bij vader en zoon en soms zijn er rondleidingen. De verschillende soorten bloem zijn in de molen ook te koop.

Het landschap van Mona Lisa

Mona Lisa met op de achtergrond de Balze

Het landschap van Mona Lisa Het dorp ligt midden in Le Balze Valdarno. De vallei van de rivier de Arno die ook door Florence stroomt. Balze zijn rotsformaties met hoge kliffen die soms aan de Grand canyon doen denken. Ze steken hoog boven het landschap uit en tussendoor zijn er ravijnen waar riviertjes zoals de Ciuffenna stromen. Ze zijn door erosie ontstaan en opgebouwd uit klei, zand en kalksteen. Leonardo da Vinci was er door gefascineerd en gebruikte ze vaak als achtergrond voor zijn schilderijen waaronder de wereldberoemde Mona Lisa.

Niet ver van dit stadje ligt ook een hele grote designer outlet dus zo combineer dit dagje uit met voor ieder wat wils!

Het stadje ligt dichtbij de snelweg

Palmanova in de regio Friuli Venezia Giulia is nu ook een van de mooiste dorpen van Italië

vestingstad

In de buurt van de stad Noord Italiaans stad Udine ligt de stad Palmanova die met zijn stervormige structuur sterk aan Nederlandse vestingsteden doet denken. De ster van deze stad kent negen punten en werd in 1593 door de Venetianen vanuit het niets gebouwd om zich te beschermen tegen de oprukkende Turken. Deze vesting wordt nu met overheidsgeld hersteld. De stervormige verdedigingstechniek is in Italië uitgevonden en was later ook inspiratiebron voor Nederlandse vestingsteden.

Palmanova werd juli 2017 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst en is nu ook officieel een van de mooiste stadjes en dorpen van Italië, ‘Borghi più belli d’Italia’. Deze stichting heeft als doel om meer dan 250 van deze pareltjes te beschermen.

Palmanova is dankzij de negenpuntige stervorm, een van de belangrijkste voorbeelden van militaire architectuur van de moderne tijd. Je kan door drie Porte (poorten) naar binnen; De Porta Aquileia (ooit ‘Marittima’ genoemd), de Porta Udine en de Porta Cividale.

Wandelend langs de wallen kan je de perfecte geometrische vorm van de verdedigingswerken bekijken, de tunnels van de soldaten ontdekken en meer te weten komen over de geheimen van deze unieke stad.
Door de hele muur loopt bijvoorbeeld een ondergronds tunnelsysteem dat deels open is voor bezoekers. Een paar weken geleden werd de Loggia di Baluardo Donato opnieuw geopend en opgenomen in de rondleidingen, evenals de uitgang die van binnenuit de stervormige stad naar de buitengracht leidt. Deze werd gebruikt voor de troepen en cavalerie. Bij de uitgang van de ondergrondse loopbrug, aan de linkerkant, is er een oever parallel aan de grensmuur bekend als de ‘falsabraga‘, gebouwd om de bewegingen van troepen binnen de vestingwerken te verbergen.

Percorso sui bastioni

Historie

De stad werd gesticht door de Serenissima Republiek Venetië met als doel bescherming te bieden aan de expansiedrang van de Habsburgers en Turken. Op 7 oktober 1593 werd de eerste steen gelegd. Twee verdedigingslinies werden gebouwd met wallen en ‘ravelijnen’, dat is een vijfhoekig of redanvormig versterkt eiland omgeven door een extra ravelijnsgracht. De ravelijn ligt in de vestingsgracht. Een derde versterkte muur werd toegevoegd in tijd van Napoleon

In 1960 werd Palmanova, onder het decreet van de president van de Republiek, uitgeroepen tot nationaal monument. Sinds 9 juli 2017 staat Palmanova, samen met Bergamo, Peschiera del Garda en andere steden in Kroatië en Montenegro, op de werelderfgoedlijst van UNESCO, als onderdeel van een de serie “Venetiaanse verdedigingswerken tussen de 16e en 17e eeuw: vasteland Domein en westelijk Domein van de zee “.

Evenementen in Palmanova

  • Eerste weekend in september: Historische spelen AD 1615 Palma alle Armi
  • Paasmaandag: Pasquetta sui Bastioni
  • Eerste weekend van juli: Strip & filmfestival.
  • Laatste zondag in maart: UNESCO CITIES MARATHON
  • November: Halve marathon
  • 7 oktober Fiera di Santa Giustina
  • 1 december – 6 Januari: Palmanova la Stella di Natale

    Meer mooie stadjes en dorpen in deze regio

In deze regio zijn nog 11 andere bijzondere dorpen die op de lijst van Borghi più belli d’Italia staan te weten: Clauiano, Cordovado, Fagagna, Gradisca d’Isonzo, Poffabro, Polcenigo, Sappada, Sesto al Reghena, Toppo, Valvasone Arzene, en Venzone. Ze zijn aan dit bord te herkennen.

Mooiste Airbnb overnachting in een Trullo in Italië!

Airbnb is ook in Italië niet meer weg te denken. Het bedrijf vierde deze maand z’n tienjarig bestaan en maakte een lijstje met de meeste gewenste plekken om te overnachten. Wat bleek; een schattige ‘Trullo’ in de Zuid- Italiaanse regio Puglia staat bovenaan de top 10!

Uit de wishlistings door airbnb-gebruikers wereldwijd blijkt dat Trullo Edera,  164.444 keer met een hartje werd bestempelt. Op de tweede plek van de reisverlanglijst staat een woning op een klif in Griekenland en derde werd een romantische hut in Armenië.

De Airbnb in Puglia Italië

De mooiste accommodatie van Airbnb in Italie

Het sprookjeshuis is Ostuni waar je via de luchthavens van Bari en Brindisi low-cost heen vliegt. De huisjes met kegelvormig dak zijn uniek in Europa en staan op de UNESCO Werelderfgoedlijst. 

Bezienswaardigheden

Bezienswaardigheden in Puglia zijn naast de talloze Trulli (meervoud van Trullo) o.a. in het stadje  Alberobello, de grotten van Castellana,  de barokke steden Lecce en Martina Franca, de opgravingen van Egnazia, de dierentuinafari van Fasano, het mythische Castel del Monte m, Grottaglie dat bekende is om de keramiek em verder de steden Taranto, Brindisi.

Maar het allermooiste in Puglia is misschien nog wel de kristalheldere zee!

Via Eliza was Here kan je ook in een Trullo slapen, compleet met vlucht en huurauto. Zie deze link. 

Overnachten in een Trullo in Italie, een sprookjehuisje!

Overnachten in een Trullo in Italie, sprookjehuis

Wijnreisbestemming Italië

In Puglia maken ze veel wijn en ook hele goede wijn. Het Amerikaanse tijdschrift Wine Enthusiast plaatst de Zuid-Italiaanse zelfs in de top 10 van beste wijnreisbestemmingen . Het is de enige Italiaanse regio in de lijst.

De regio heeft uitstekende faciliteiten en mogelijkheden voor toeristen, voortreffelijke eten en wijn.

Luxe overnachten in Apulië

Je kan dus in een schattige trullo slapen maar als geld geen probleem is moet je een van de luxe Masseria’s overwegen. Landhuizen uit de 16e en 17e eeuw zijn fraai tot luxe hotels. Een van de mooiste is Masseria Torre Coccaro, met een kookschool en een romantische, wilde botanische tuin.

De bruiloft van Justin Timberlake en Jessica Biel vond plaats in zee met uitzicht op het Borgo Egnazia resort waar de tortelduifjes ook sliepen (zie afbeelding0.

Net zo luxe maar iets formeler is Masseria Torre Maizza. Als u op zoek bent naar huiselijke, rustieke charme dan is het prachtige Borgo San Marco een prima keuze.

De locatie van Justin Timberlake en Jessica Biel van hun huwelijk
De huwelijksnacht van Justin Timberlake en Jessica Biel vond hier plaats!