De regio Latium, of Lazio zoals de Italianen zeggen kent in Rome z’n grote toeristische trekpleister. Maar er is buiten de eeuwige stad nog veel meer te zien en te doen zoals de fraaie Sabina streek, mooie meren met leuke campings, strand en zee, bergdorpjes en UNESCO Werelderfgoed locaties.
De VVV van de regio bracht het allemaal bijeen op deze handige kaart. Klik er op om ‘m te vergroten. Op de foto boven trouwens het strand van Sperlonga. Binnen een uurtje zit je vanuit de stad met de trein op het strand.
Het groene landschap van de Italiaanse provincie Trentino wordt opgeluisterd door een grote hoeveelheid imposante kastelen, forten en fortificaties. Vakantiegangers die graag meer willen weten over de geschiedenis achter de grote poorten, worden uitgenodigd om op thematische wijze een stapje terug te nemen in de tijd. In het ultramoderne wetenschapsmuseum Muse, dat vorig jaar haar deuren opende voor het publiek, wordt het cultureel erfgoed van de regio op een innovatieve wijze aan het publiek gepresenteerd. Het jaarlijkse Trento Film Festival staat bekend als het oudste en meest prestigieuze film festival ter wereld dat is toegewijd aan de bergen: een cultureel evenement met een grote hoofdrol voor de natuur.
Thematische kastelenroute
Wie via de Brennerpas Trentino binnen rijdt ziet het meteen: kastelen die torenhoog de lucht in rijken. Samen met de forten en fortificaties die iets verdekter zijn opgesteld, telt de regio er 300 in totaal. Om deze cultuurhistorische objecten een herkenbaar gezicht te geven, heeft Trentino de regio opgedeeld in vijf subregio’s met elk een herkenbaar symbool passend bij een wisselend cultuurhistorisch thema.
Castel Beseno in het hart van de subregio Vallagarina, staat symbool voor de aantrekkingskracht van de Middeleeuwen, met haar ridderlijke liefdes, veldslagen en ketterijen. Dit machtige, van origine middeleeuwse fort is het grootste gefortificeerde gebouw van Trentino en in de zomermaanden elke dinsdag tot en met zondag geopend.
Andere noemenswaardige stops binnen de regio en het thema zijn het goed geconserveerde 13de eeuwse kasteel Castello di Avio en Castello di Rovereto, dat het oorlogsmuseum Museo Storico Italiano delle Guerra huisvest.
In de omgeving van Trento staat het prinsbisdom centraal, met het bekende Castello del Buonconsiglio als belangrijkste pijler binnen dit thema. Binnen de muren van dit majestueuze kasteel aan de rand van het centrum bevindt zich onder andere de residentie waar de bisschoppen van Trento vanaf de tweede helft van de 13de eeuw hun intrek namen. Naast prachtige fresco’s, waaronder de maandcycli in de Torre d’Aquila, is er een uitgebreide vaste collectie kunstobjecten en archeologische voorwerpen te zien, daterend van de prehistorie tot en met de eerste helft van de 18de eeuw.
Castel Thun
De adel van de Alpen is het centrale thema van de regio’s Val di Non en Val di Sole in het noordwesten van de regio Trentino, met Castel Thun als hoofdrolspeler. Het kasteel dat in de jaren 50 van de 13e eeuw door de adellijke familie Thun werd gebouwd, geeft een mooi beeld van de manier waarop rijke families woonden en leefden.
De regio rondom Valle del Sarca, ten noorden van het Gardameer, is gelinkt aan het renaissance tijdperk, met de volgende kastelen als belangrijke herkenningspunten: Castel Toblino, Castello di Stenico, Castel Drena, Castello di Arco. De Castello di Pergine staat symbool voor oude routes uit het Romeinse Rijk tot de moderne tijd, die het landschap van Valsugana en Valle di Cembra kleuren. Het kasteel dat vandaag de dag tevens als hotel en restaurant dienstdoet, torent uit boven de Romeinse route Via Claudia Augusta, die destijds door militairen ter verdediging werd aangelegd.
Trento Film Festival
Cultuurliefhebbers met een groot hart voor de natuur zijn in het voorjaar in Trento aan het juiste adres tijdens het jaarlijkse Trento Film Festival, dat dit jaar alweer zijn 62ste editie inluidt. Van 27 april tot en met 5 mei 2019 vormt het Auditorium del Centro Santa Chiara samen met verschillende filmhuizen in Trento het decor voor internationale films gewijd aan bergen en avontuur. Filmmakers vanuit de hele wereld laten bezoekers hier hun natuurbeelden zien en natuurlijk worden de beste films met prijzen beloond.
Het wetenschapsmuseum Muse
Muse: dé nieuwe bezienswaardigheid van Trento
Het in 2013 geopende wetenschapsmuseum Muse is een ware trekpleister voor de stad Trento. Het museum is ontworpen door Renzo Piano (o.a. bekend als ontwerper van het technologiemuseum NEMO in Amsterdam) en is een avant-gardistisch project waarvan het uiterlijk communiceert met de inhoud. Cultuur, innovatie en duurzaamheid vormen de basis van het museum, dat 3.300 m² permanente expositieruimte huisvest en nog eens plaatsmaakt voor 500 m² tijdelijke expositieruimte. Het museum toont een zintuiglijke reis door de wetenschap en beschikt onder andere over de grootste collectie dinosaurussen in de Alpenregio.
Zowel qua uiterlijk als inhoud vormt Muse een mooie aanvulling op het MART museum in Rovereto, dat met haar opvallende uitstraling een eersteklas selectie van moderne en hedendaagse kunst aan de bezoeker presenteert.
Ooit was Sicilië een rijk eiland, eeuwenlang de graanschuur van Italië. Maar na oorlogen met de Fransen, Engelsen en Spanjaarden werd het leeg geroofd en de gevolgen daarvan zijn nog steeds actueel. Uit de welvarende tijd is nog veel moois bewaard alhoewel niet altijd meer in de beste staat. Eigenaren proberen het erfgoed met man en macht in ere te houden, zoals dat van Palazzo Conte Federico, het paleis van graaf Frederik in het hartje van de hoofdstad Palermo
Wie vaker in Italië komt weet inmiddels dat er achter ogenschijnlijk eenvoudige gevels in doorsnee straten, de mooiste schatten schuilgaan. Als we het paleis van graaf (conte in het Italiaans) Federico in Palermo zoeken, belanden we in een bedenkelijke volksbuurt, waar een paard in open stalling uitrust van z’n werk voor de toeristenkoetsjes van de stad. De witte schimmel tegenover het paleis kauwt nog een baaltje hooi en kijkt verwonderd naar de mensen op straat, die uitgebreid onder auto’s en brommers liggen te sleutelen. De klanken van volksmuziek vullen de straat met Sicilaanse passie. Zo’n straat dus waar de was overal buiten hangt, waar het laatste likje verf in vervlogen tijden werd opgebracht en waar je je in het donker nogal unheimisch voelt, om maar eens een mooie Italiaanse term te gebruiken.
Boven de was is het paleis…Wie verwacht hier een van de mooiste gebouwen van de stad…?
“Ja, dat paard”, moppert de gravin als ze ons begroet. “Dat mag daar helemaal niet staan!” Maar handhaving is niet de sterkste kant van de Siciliaanse autoriteit hadden we al eerder gemerkt. Unheimisch voelt de gravin zich in ieder geval niet. De geboren Oostenrijkse uit Salzburg, werd jaren geleden verliefd op de graaf en de stad. Duits geeft ze nog wel en, hoe kan het ook anders, muziekles. Alhoewel dat steeds lastiger wordt want de Italiaanse scholen hebben het vak al wegbezuinigd.
Gravin Alwine leidt ons rondIngang van het palazzo met rechts de contouren en het raam van de toren uit de 13e eeuw
Jaren geleden kwam dit historische gebouw in hun bezit. Graaf Alessandro Federico en zijn Oostenrijkse verovering Alwine, stichten er een gezin en gebruiken het nog steeds als woonhuis. Leuk zo’n titel en een paleis maar met de torenhoge kosten is het wel sappelen om rond te komen. Het zijn de kosten van de moderne tijd, opgelegd door een overheid die steeds meer regels en belastingen verzint. “Weet u wat voor rekening ik kreeg voor de afvalstoffen?! 45.000 euro want het wordt per vierkante meter berekent!”, vertelt de gravin verontwaardigd. “En ik heb nog nooit iemand de vuilnis zien ophalen in deze straat.”
De binnenplaats
De adellijke familie moest dus op zoek naar extra euro’s en daarom verhuurden ze een ronduit koninklijke slaapkamer als B&B. Daarna werden er in het naastgelegen pand appartementen gebouwd die direct verbonden zijn met het paleis en sinds kort geeft de familie ook rondleidingen door hun huis, alle beetjes helpen. Zoals het een goed Italiaans familiebedrijf betaamt, hebben de zonen van begin dertig besloten zich volledig voor het palazzo te gaan inzetten en dat is ontzettend leuk. Geen gids die beter kan vertellen over het unieke stulpje als gravin Alwine en haar kroost, die met knikkers speelden op de paleistrappen.
Deze kamer werd eerst als B&B verhuurt
Dat de tijd hier niet snel gaat blijkt als we de woonvertrekken zien waar audioapparatuur uit de periode van voor de cassettebandjes staat. Vergeelde familiefoto’s sieren de muur, op het kantoor van de gravin stapels paparassen, er bekruipt ons een voyeuristisch gevoel. De gravin gooit de deuren open om de Siciliaanse voorjaarszon met z’n warme licht het huis te laten verwarmen en een sprookjesachtige aanblik te geven. “We hebben geen verwarming hier dus een beetje zon zo vroeg in het voorjaar is altijd welkom. De nachten zijn nog best koud maar het wordt hier nooit kouder dan 14 graden”, horen we van de gravin in onberispelijk Italiaans, maar ze schakelt net zo makkelijk naar Engels en Duits.
Entree
Bij de ingang die leidt naar de binnenplaats is de klassieke racewagen van de graaf niet te missen, daarover later meer. Klassiek en niet minder imposant is het fraaie houtsnijwerk van de barokke architect Venanzio Marvuglia. De grote rode marmeren trap leidt naar de adellijke vloer en vele zalen die ieder een tijdperk weerspiegelen. Klassiek meubilair, fascinerende houten en beschilderde plafonds uit de zeventiende eeuw, de achttiende-eeuwse fresco’s van Vito D’Anna en Gaspare Serenario en dan nog de wapencollecties van de heer des huizes. Dit moet je echt een keer zien.
De oude en originele keuken kan zelfs worden gebruikt voor feesten en partijen, hij functioneert nog net zo als in de tijd van Michiel Adriaenszoon de Ruyter. Wat velen niet weten is dat onze zeeheld bij Sicilië tegen de Fransen vocht en in de schaduw van de Etna in 1676 overleed.
Achterin bij het gordijn rechts is de entree naar de appartementen
Na een aantal majestueuze zalen te hebben gezien waar de prominente bewoners ongetwijfeld ooit zwierig hebben gewalst, komen we bij het hoogtepunt, de Torre di Scrigno. Dit oudste deel van het gebouw is een Arabisch-Normandische toren uit de 12e eeuw. De enige nog overgebleven toren in z’n soort in de stad, sterker, in de hele wereld horen we trots van mevrouw. Deze toren werd bovenop de stadsmuren ter verdediging geplaatst en diende tevens als een van de toegangspoorten tot de stad. De buitenkant van de toren bevindt zich nu in het huis. Twee prachtige ramen geven een doorkijkje naar een ruimte die doet denken aan ridders en krijgsheren. Een Normandisch raam met verticale raamstijlen en een Aragonees raam met het originele wapen van de stad Palermo, uit de tijd dat de Zwaben en Aragonezen de stad bestuurden.
Ademloos kijken we naar kakofonie aan stijlen die laat zien dat er is, en nog steeds wordt geleefd in dit paleis. Het voelt vast gek om iedere dag bezoekers door je huiskamer te laten lopen maar ook in Nederland kopen kasteelheren bij de kringloop om het broze bezit voor instorten te behoeden.
De oude stadspoort Torre di Scrigno met boven het oude wapen van Palermo is onderdeel van het paleisDe ridderzaal in het oudste deel van het huis
Auto’s
De klassieke wagen bij de entree deed al vermoeden dat dit geen historisch klooster was. Hier woont niet alleen een graaf, een heer, maar ook een Siciliaanse man met al het haantjesgedrag dat je daarbij verwacht. Middeleeuwse wapens, harnassen en klassieke uitrusting voor de schermsport, je waant je in een museum. Maar de inmiddels 80-jarige graaf Frederik is ook gek op racen en dat heeft hij niet van een vreemde. Zijn opa was bevriend met Vincenzo Florio, ondernemer en een van rijkste mensen van het land eind 19e eeuw. Samen waren ze oprichter van de legendarische autorace Targa Florio door Sicilië, een race die de Nederlander Gijs van Lennep in 1973 won en die nog steeds voortleeft in de Italiaanse autosport. Talrijke glimmende bekers zien we, overwinningsfoto’s ruiken naar brandend rubber en autobanden vormen sierlijk opgestapeld de finishing touch voor het decor. Een decor dat door zijn geschiedenis en wonderlijke verzamelingen van stijlen en attributen iedere minuut doet boeien.
Slapen in een paleis
Palazzo Conte Federico is een van de oudste en meest prestigieuze gebouwen in Palermo. Het ligt tussen de Piazza Conte Federico en de Via dei Biscottari, boven de muren van de Punische stad, op korte loopafstand van het Koninklijk Paleis, de Palatijnse kapel en de kathedraal. Overnachten is sinds kort mogelijk in een van de luxe appartementen direct naast het paleis. Een rondleiding is bij de prijs inbegrepen, via een deur in een van de zalen (zie foto boven) kom je zo bij je kamer.
In dit bed voel je je voor even de koning van Palermo!
De mountainbike is immens populair. In ons eigen land hebben we fraaie parcours maar ook in Italië kan je je hart ophalen, vooral ook door het hoogteverschil.
Een regio die graag actieve types over de vloer ziet komen is Trentino in het Noorden. In de winter bekend om de mooie skipistes en in de zomer kan je ook genoeg calorieën verbranden.
Dolomiti Brenta Bike, Dolomiti Lagorai Bike en Mountain & Garda Bike zijn de drie grote mountainbike circuits in Trentino. 1.700 MTB kilometers liggen op je te wachten!
Deze regio is hot bij mountainbikers. Niet alleen vanwege het mooie landschap maar ook vanwege de goede service in de horeca en hotels. Er zijn veel gemarkeerde routes door de bergen, bossen, weiden en akkers. Overal kan je fietsen huren of eventueel laten repareren. Je kan zelfs naar de MTB-school om de rijtechniek te leren aan te scherpen en beter voorbereid te zijn voor de tochten door de bergen. Want het is wel even want anders als je als een komeet het dal in daalt, niet ongevaarlijk.
Dolomiti di Brenta Bike experts en recreanten
Het parcours Dolomiti di Brenta Bike is een netwerk van paden rond het beschermde Natuurpark Adamello-Brenta. Het landschap wisselt met het doorkruisen van de verschillende valleien: de vallei Giudicarie, Comano, Val Rendena, Val di Sole, Val di Non en het hoogplateau Paganella.
Er zijn twee opties: ten eerste de zes routes voor ‘experts’ of geoefende bikers, die samen een totale lengte van 233 kilometer beslaan. Daarnaast is er de ‘country’ ring, een route voor recreanten en families, die bestaat uit veilige onverharde fietspaden op geringe hoogte door open velden en boerendorpen met een totale lengte van 136 kilometer. In beide gevallen gaat het om onverharde, maar veilige wegen die goed worden aangegeven. De wegen kunnen tevens gereden worden aan de hand van een roadbook en ook de GPS coördinaten kunnen gedownload worden.
Ga naar www.dolomitibrentabike.it voor meer informatie.
Dolomiti Lagorai Bike
Het circuit Dolomiti Lagorai Bike beslaat met 1.150 kilometer ‘off road’ paden in het oostelijke gedeelte van Trentino. De routes voeren door bossen en grasweiden, langs alpenmeertjes en door de twee natuurparken Monte Corno en Paneveggio-Pale di San Martino. Het gebied bestrijkt de valleien Valsugana, Val di Fiemme, Val di Fassa en na de uitbreiding in 2014 ook San Martino di Castrozza.
Er wordt regelmatig gekeken hoe het circuit kan worden uitgebreid met extra services zoals onder andere fietsverhuur en –winkels, transportmogelijkheden voor de fiets en instructeurs.
Het Val Rendena park
In Valsugana voeren de wegwijzers langs het Levico- en Caldanazzomeer: heerlijke schone zwemmeren met unieke stranden die zicht geven op de Dolomieten. De route loopt verder langs de Panarotta, Cima d’Asta, Val di Sella, Val Campelle, Val dei Mocheni en Tesino.
In Val di Fiemme loopt de route van de Latemar naar de Cermis. Hier is ook een gedeelte voor downhillen, want er kan gerekend worden op drie pendelbussen en vier skiliften die de bikers op comfortabele wijze naar de top brengen. De populairste route volgt de paden van Val di Fassa Bike, langs bekende plaatsen als Moena, Vigo- en Pozza di Fassa, Campitello en Canazei. In dit gedeelte zijn zes liften beschikbaar voor het vervoeren van fietsen, terwijl adrenalinezoekers kunnen downhillen in Pozza di Fassa. Alle GPS coördinaten kunnen gedownload worden via www.dolomitilagoraibike.it
Dolomiti Lagorai Bike Grand Tour
Tijdens de Dolomiti Lagorai Bike Grand Tour kan je als MTB-er met de klok mee of tegen de klok in 6 dagen respectievelijk 342 of 349 kilometer afleggen. Via de pieken van de Lagori bergketen, Latemar, Catinaccio, Sella en Pale di San Martino (uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed) hebben uitdagende tracks boven de 2.000 meter hoogte. De liften zijn open van half juni tot half september.
Dolomiti Lagorai Bike – Freeride is een vakantiepakket die de reguliere mountainbike parcours in het bijzondere Dolomietenlandschap (3 dagen) combineert met freeride parcours in het bikepark van Canazei en San Martino di Castrozza.
Mountain & Garda Bike
De routes van Mountain & Garda Bike voeren door afwisselende natuur die zich ook prima leent voor veel andere buitensporten. Het rondje telt 220 kilometer, waarvan 50% onverharde wegen, met een totaal hoogteverschil van 10.000 meter. Ononderbroken loopt de route langs steile rotsen en oevers van meren, waarbij steile klimmetjes worden afgewisseld met paden over glooiend terrein. Onderweg is het heerlijk genieten van het landschap van Garda Trentino, Monte Baldo, Monte Bondone, Valle dei Laghi, Tremalzo en Valle di Ledro.
Deze tocht heeft een duidelijke bewegwijzering en bestaat uit onverharde boswegen, single trails, weggetjes waar nauwelijks verkeer rijdt en fietspaden. Het is mogelijk om de afstand in etappes af te leggen.Naast de ringvormige route bestaat er een netwerk van paden voor ‘all mountain’ en ‘freeride’ fietsen, die minder bekend zijn bij het grote publiek, maar hotspots zijn voor trouwe bezoekers. Downhillen is mogelijk in de Valle del Diaol.
Extra service, fiets in de trein of bus
Het is toegestaan om de fiets mee te nemen op bus en trein (traject Trento-Cles-Malé) waardoor je nog meer mogelijkheden hebt. In de zomer wordt voor extra vervoer op de moeilijkste trajecten gezorgd. Handig is ook de praktische service van het bagagevervoer per etappe voor 13 euro per dag waardoor de dagelijkse bagage een stuk lichter wordt.
Hotels bieden vaak diverse extra’s, zoals informatiemateriaal, ontbijt met energiedrankjes, lunchpakketten, opbergruimtes, een kleine werkplaats en een fietswasplaats. Alles voor een heerlijke Italiaanse fietsvakantie!
Alle routes hebben een kleurEen voorbeeld van de routekaartjes
Vorige week waren we even op het Little Italy event in Amsterdam want daar broeide het weer van de Italiëfans. De vakanties waren prima vertegenwoordigd maar het was vooral Italiaans voelen, horen, zien, ruiken en proeven.
Na onze heerlijke week in Umbrië vorig jaar konden we het niet laten om even bij Umbria & Tastes langs te gaan. Dat is een club bedrijven en boeren die samen de mooiste biologische producten maken en er leuke excursies aan vastknopen.
Het team van Taste Umbria tijdens Little Italy in Amsterdam
In de schattige ‘foodybag’ die we ontvingen zat een waar juweel, een klein flesje vloeibaar goud van de firma Decimi, een van de beste olijfoliën van Italië. Deze olie reeg de afgelopen jaren de wereldwijde vakprijzen aan elkaar zoals die van Gambero Rosso (beste producent van Italië), de New York Olive Oil Competition en zelfs het Franse ‘Concours International d’huiles d’Olive’ gaf de gouden medaille in 2016.
Weer een prijs voor de olie van Graziano Decimi
Graziano Decimi begon nog niet zo heel lang geleden met het maken van deze olie maar wel met een fanatisme om het allerbeste in de fles te krijgen. Bedenk daarbij dat er in de groene regio Umbrië in het midden van Italië, al op tal van plaatsen zeer goede olijfolie wordt gemaakt.
De meer dan 500 jaar (!) oude olijfbomen van Decimi staan in de buurt van de plaatsjes Bettona, Giano en Collemancio, een klein half uurtje van Perugia. Olijfjes van de rassen Moraiolo, San Felice, Frantoio en Leccino worden daar met liefde en zorg met de zachte hand en klassieke harkjes van de boom gehaald, om daarna direct in de pers te belanden. Op deze manier gaat niets aan smaak en voedingswaarde verloren. Olijfolie is immers niet alleen lekker maar ook erg gezond.
Kostbaar
Artisjok en frisse groene appel ruiken we bij het openen van het kleine flesje maar ook een vleug amandelen. Als je eenmaal goede olijfolie hebt geproefd wil je nooit meer wat anders. Het verschil in smaak is gigantisch, helaas in prijs ook maar dat kan gewoon niet anders. Deze olie wordt niet gemengd (soms zelfs met olijven uit andere landen), bewerkt en jarenlang opgeslagen zoals bij de olijfolie van de bekende merken in de supermarkt gebeurd. Olijven zijn eigenlijk net wijndruiven. Erg belangrijk is ook het juiste moment van oogsten zodat een topkwaliteit olie kan worden gemaakt met een hele lage zuurgraad. Tot slot trekt men hier niet met grof machinaal geweld de boom leeg waardoor er blad en takjes in de olie belanden.
Graziano and Romina Decimi
Goedkoop is een flesje dus niet, reken op minimaal 40 euro voor een liter. Graziano legde in interviews al eens uit dat hij daar zelf helemaal niet veel op verdient. De productiekosten zijn alleen al 20 euro. En dan moeten allerlei tussenpersonen, het transport en natuurlijk de staat er ook nog wat aan verdienen.
Beter is het om tijdens je vakantie in Umbrië even langs te gaan. De familie heeft een winkel die van maandag tot en met zaterdag open is. Als je per se zondag wilt komen kan je een afspraak maken. Iedere dag geven ze rondleidingen over het landgoed.
De entree
Adres:
via Prigionieri, 19 Passaggio di Bettona – PG
Telefoon: +39 075 987304 of +39 347 4429046
